Cây họ Bầu Bí (khổ qua, dưa leo, dưa lưới, dưa hấu, bí xanh, bí đỏ...) được trồng phổ biến tại Việt Nam. Phần lớn các loài trong họ này là các loại dây leo sống một năm với hoa khá lớn và sặc sỡ.
Tết đang cận kề, không chỉ trồng hoa, cây cảnh để làm đẹp đón xuân, nhiều năm qua bà con thành thị đã bắt đầu tự trồng rau xanh sân thượng, vườn nhà, ban công để được đón một cái Tết an toàn. Để trồng được một vườn rau xanh tốt tương đối dễ, nhưng không phải ai cũng biết cách chăm sóc để rau quả ra nhiều hoa, đậu nhiều trái.
Mời các bạn tham khảo bài viết sau để hiểu hơn về kỹ thuật chăm sóc rau ăn quả họ Bầu Bí.
Thụ phấn:
Các loại rau ăn quả họ bầu bí sau khi trồng 30 – 50 ngày sẽ cho hoa (khổ qua, dưa leo, dưa lưới… ra hoa sớm hơn). Ngoại trừ dưa leo tự thụ phấn thì các loại cây còn lại có hoa đơn tính cần thụ phấn nhờ gió và côn trùng, con người.
- Nếu cây của bạn được trồng ở môi trường hở, thấp có nhiều côn trùng thì hãy yên tâm vì các loại côn trùng đã giúp bạn thụ phấn cho cây.
- Nếu trồng cây trong nhà màng hoặc trên sân thượng chung cư cao tầng thì cần thụ phấn nhân tạo.
Với cây trồng họ bầu bí dưa thì thụ phấn bằng cách:
+ Với quy mô nhỏ (quy mô gia đình), thụ phấn nhân tạo cho cây bằng cách úp nụ. Cách úp nụ: Chọn bất kỳ hoa đực vừa nở, bông hoa to bật cánh hoa ngược lên cuống. Quét nướm nhị đực lên nướm nhụy cái nở cùng lúc. Một hoa đực có thể úp lên vài ba hoa cái.
+ Với hệ thống quy mô sản xuất cần nuôi ông mật để thụ phấn cho cây.
Bạn lưu ý là hoa chín từ 7h-9h sáng nên thời gian thụ phấn tốt nhất là 8h sáng.
Cắt tỉa:
Cần cắt bỏ lá vàng ở tất cả các giống cây. Lá vàng là những lá dùng nhiều hơn lượng đường chúng sản xuất. Khi cây bắt đầu trưởng thành, lá ở bên dưới sẽ tự chuyển sang vàng và héo. Điều này hoàn toàn tự nhiên, vì vậy cắt bỏ khi chúng xuất hiện trên cây để tập trung dinh dưỡng nuôi trái. Nó sẽ giúp cây khỏe mạnh và ngăn ngừa bệnh.
Tùy loại cây mà ta có cách cắt tỉa chồi bên, ngọn phù hợp để tập trung dinh dưỡng nuôi quả:
- Đối với dưa leo tự thụ phấn: cắt bỏ tất cả chồi bên
- Đối với các loại các loại nuôi 1 – 2 quả/cây (dưa lưới, dưa lê, dưa hấu…): Chỉ giữ lại ngọn chính và chồi bên mang quả. Cắt bỏ chồi bên ở 5 nách lá cuối cùng ngay khi những chồi này mới nhú, còn non. Cắt bỏ các chồi bên còn lại sau khi đã tuyển trái. Thời điểm tuyển chọn trái là khoảng một tuần sau khi hoa cái đầu tiên nở, có 4 - 5 hoa cái đã được thụ phấn và hình thành trái. Trái được chọn là trái to, đồng đều, không bị sâu bệnh.
- Đối với các loại mang nhiều trái trong chu kì sinh trưởng (dưa leo truyền thống, bầu, bí xanh, mướp,…): Ngắt bỏ đọt chính, cách gốc 5 – 6 cặp lá để kích thích cây phân nhánh. Rau ăn quả họ bầu bí là loại cây mang quả trên nhánh. Thông thường mỗi nhánh chỉ mang 1 – 2 quả, vì vậy cần thường xuyên tỉa ngọn để kích thích cây phân nhánh mới, tăng năng suất cây trồng.
- Phương pháp cắt tỉa:
- Nên chọn ngày nắng ráo để cắt tỉa chồi, lá
- Thời điểm thích hợp nhất để tỉa các chồi bên là khi chồi bên mới nhú, còn non. Đối với chồi bên mới nhú bạn chỉ cần dùng tay bẻ sát vào thân chính là được. Khi ngọn còn non và mềm vết đứt nhỏ sẽ sớm lành.
- Đối với chồi bên đã dài, chồi mang trái cần tỉa bạn cần dùng kéo bấm cành cắt bỏ những chồi này đi. Sát khuẩn dụng cụ cắt tỉa bằng cồn 70 độ sau mỗi cây để tránh lây nhiễm bệnh giữa các cây.
Lưu ý
- Ở giai đoạn chuẩn bị ra hoa (khoảng 20 – 40 ngày) bạn nên bón thúc bằng phân hữa cơ vì loại phân này vừa cung cấp thành phần đa lượng cho cây, vừa có thành phần trung vi lượng giúp lá xanh, bóng, mượt, bản lá to và dày. Cây khỏe sẻ cho nhiều hoa, đậu nhiều trái.
- Cây rau ăn quả họ Bầu Bí là loại cây ưa nắng, vì vậy cần trồng nơi có ánh trắng trực tiếp ít nhất 6h/ngày mới đảm bảo được khả năng đậu trái. Khi cây thiếu nắng, hoa cái thường nhỏ, chuyển sang màu vàng và rụng trước khi nở.