Phân urê có cải tạo đất không? Câu hỏi tưởng chừng đơn giản nhưng lại khiến không ít bà con nông dân trăn trở. Là loại phân đạm phổ biến, giá thành phải chăng và dễ sử dụng, urê được dùng rộng rãi trong mọi mô hình canh tác. Thế nhưng, nếu sử dụng không đúng cách, urê có thể làm “hại đất” hơn là “nuôi đất”. Vậy làm sao để dùng phân urê vừa hiệu quả, vừa không gây thoái hóa đất? Nông nghiệp shop tìm hiểu ngay nhé!
Phân urê là gì?
Thành phần và đặc tính cơ bản của urê
Phân urê là loại phân hóa học có chứa hàm lượng đạm (N) cao nhất hiện nay, thường đạt khoảng 46% nitơ nguyên chất. Urê là nguồn cung cấp đạm chủ yếu cho cây trồng, giúp thúc đẩy quá trình quang hợp, phát triển thân – lá – chồi non.
Ưu điểm nổi bật của phân urê
- Dễ tan trong nước, dễ hấp thụ qua rễ và lá cây.
- Hiệu lực nhanh, đặc biệt trong giai đoạn phát triển sinh trưởng.
- Thích hợp với nhiều loại cây trồng như lúa, ngô, rau màu, cây công nghiệp, cây ăn trái.
Nhược điểm nếu sử dụng sai cách
- Có thể gây chua đất do sản sinh axit nitric sau phân giải.
- Dễ bị bay hơi amoniac nếu bón trên mặt đất khô, nắng nóng.
- Nếu lạm dụng lâu dài sẽ khiến đất chai cứng, giảm mùn, suy giảm hệ vi sinh vật hữu ích.
Sử dụng phân urê đúng thời điểm và đúng cách
Thời điểm bón urê hiệu quả
Giai đoạn cây sinh trưởng mạnh về thân lá (thời kỳ đầu vụ hoặc sau thu hoạch).
Khi cây đang trong giai đoạn phục hồi sau khi cắt tỉa, cấy ghép.
Tránh bón urê vào giai đoạn cây ra hoa, đậu trái (nhất là cây ăn quả) vì dễ làm rụng hoa, đèo trái.
Cách bón đúng kỹ thuật
- Bón lót: Ít áp dụng do dễ bị mất đạm qua rửa trôi, thường dùng cho cây ngắn ngày như rau màu.
- Bón thúc: Là cách phổ biến nhất, thường chia 2–3 lần tùy loại cây và thời kỳ sinh trưởng.
- Bón qua lá: Dùng urê pha loãng 0.3–0.5% để phun lên lá khi cần cung cấp đạm nhanh cho cây.
Một số lưu ý quan trọng khi bón urê
Không bón khi trời nắng gắt hoặc đất khô nứt nẻ.
Nên bón sau khi tưới nước hoặc trước khi trời mưa nhẹ.
Tránh bón sát gốc, nên rải đều quanh tán cây, nơi tập trung rễ hút.
Liều lượng sử dụng phân urê theo từng loại cây trồng
Lúa nước:
- Bón 6–10 kg urê cho mỗi sào Bắc Bộ (≈ 360 m²).
- Chia làm 2–3 đợt: sau cấy, đón đòng và trổ.
Rau cải các loại:
- Dùng 2–3 kg urê mỗi sào.
- Bón sau khi gieo 10–15 ngày, khi cây bắt đầu phát triển thân lá.
Ngô (bắp):
- Sử dụng 5–8 kg urê mỗi sào.
- Bón thúc khi cây 20–35 ngày tuổi – giai đoạn làm lá và phân hóa bắp.
Cây ăn trái (3–5 năm tuổi):
- Mỗi cây bón khoảng 200–500 gram urê mỗi năm.
- Chia làm 2 lần: sau thu hoạch và đầu mùa mưa.
Cây công nghiệp lâu năm (cà phê, tiêu, cao su, điều…):
- Liều lượng thay đổi tùy vùng, giống, tuổi cây.
- Nên phối hợp urê với phân lân, kali và phân hữu cơ để tăng hiệu quả.
5. Làm sao để cải tạo đất khi đã sử dụng nhiều urê?
Tăng cường phân hữu cơ hoai mục
Phân chuồng ủ hoai, phân compost, phân trùn quế sẽ giúp bổ sung mùn, vi sinh vật có ích, làm tơi xốp đất và trung hòa tính chua do urê gây ra.
Bổ sung vôi nông nghiệp định kỳ
Vôi có tác dụng khử chua, điều chỉnh pH đất. Mỗi năm có thể bón 500–1000 kg vôi/ha tùy độ chua của đất.
Sử dụng chế phẩm sinh học
Các dòng chế phẩm chứa EM, Trichoderma, Bacillus subtilis sẽ giúp cải thiện sinh học đất, tăng khả năng phân giải chất hữu cơ, ức chế nấm bệnh.
Luân canh cây trồng họ đậu
Trồng đậu nành, đậu xanh, lạc, vừng… giúp bổ sung đạm tự nhiên và làm đất tơi xốp, rất hiệu quả trong cải tạo đất trồng liên tục.
Giải đáp thắc mắc thường gặp khi sử dụng phân urê cho cây trồng
Phân urê có làm đất bạc màu không?
Có thể có, nếu sử dụng liên tục trong nhiều năm mà không bổ sung phân hữu cơ hoặc luân canh. Đất sẽ bị chua, chai và giảm lượng mùn.
Có nên dùng urê trong canh tác hữu cơ?
Không. Phân urê là phân vô cơ tổng hợp nên không phù hợp với nông nghiệp hữu cơ. Trong canh tác hữu cơ, nên dùng đạm cá, phân trùn quế, đậu nành nghiền, hoặc phân compost thay thế.
Nên dùng urê vào mùa nào trong năm?
Urê nên dùng vào vụ xuân và vụ hè khi cây có nhu cầu phát triển thân – lá mạnh. Tránh dùng vào cuối vụ đông hoặc khi đất ẩm kéo dài vì dễ rửa trôi.
Phân urê không có chức năng cải tạo đất, nhưng nếu biết kết hợp hợp lý với phân hữu cơ, canh tác luân canh và bổ sung các chế phẩm cải tạo, bà con vẫn có thể sử dụng urê hiệu quả mà không gây hại lâu dài cho đất.