Tưởng chừng như nhỏ nhặt, nhưng khâu xử lý hạt giống lại đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc tăng tỷ lệ nảy mầm, giúp cây con phát triển đồng đều và khỏe mạnh. Nếu không xử lý đúng cách, hạt có thể bị thối, nấm mốc hoặc nảy mầm kém. Vậy làm sao để tăng tỷ lệ nảy mầm lên đến 95%? Nông nghiệp shop sẽ hướng dẫn bà con 5 cách xử lý hạt giống hiệu quả, dễ làm, ứng dụng được cho hầu hết các loại rau màu, cây ăn quả hoặc hoa màu tại Việt Nam.
Ngâm nước ấm theo phương pháp 3 sôi – 2 lạnh
Nguyên lý của phương pháp
Ngâm hạt giống trong nước có nhiệt độ 50–55°C giúp làm mềm vỏ hạt, kích thích nội nhũ bên trong hoạt động mạnh hơn, đồng thời diệt bào tử nấm – mầm bệnh bên ngoài.
Cách thực hiện:
Chuẩn bị nước sôi 70°C và nước nguội theo tỷ lệ 3 phần sôi – 2 phần lạnh.
Ngâm hạt trong 2–8 giờ tùy loại hạt (rau ăn lá: 2–3 giờ, hạt cứng như bí, bầu, đậu: 6–8 giờ).
Sau khi ngâm, rửa lại bằng nước sạch, đem ủ khăn ẩm.
Lưu ý: Không để nhiệt độ quá cao làm chết phôi hạt. Cần thử nhiệt bằng tay hoặc dùng nhiệt kế. Làm đúng kỹ thuật này, nhiều vườn rau tại Cần Thơ cho nảy mầm trên 95%, đều cây, rút ngắn 1–2 ngày mọc mầm!”
Ủ hạt trong khăn giấy ẩm hoặc tro trấu
Mục đích: Ủ giúp tạo độ ẩm lý tưởng cho hạt nảy mầm, thay vì gieo trực tiếp xuống đất dễ bị khô, thối hoặc côn trùng tấn công.
Cách thực hiện
Sau khi ngâm, bọc hạt vào khăn giấy hoặc vải mỏng ẩm.
Đặt vào hộp kín, ủ nơi ấm (25–30°C), tránh ánh sáng trực tiếp.
Kiểm tra mỗi 12–24 giờ để giữ khăn luôn ẩm.
Thời gian ủ: Tùy từng loại giống, thường 1–5 ngày. Khi hạt hé mầm trắng là có thể đem gieo.
Xử lý hạt bằng thuốc kích thích sinh trưởng
Tác dụng
Một số loại thuốc sinh học (chứa GA3, Atonik, Humic…) giúp thúc đẩy hoạt hóa enzyme bên trong hạt, từ đó tăng tỷ lệ nảy mầm và rút ngắn thời gian mọc mầm.
Cách dùng
Pha thuốc theo liều khuyến cáo (thường 1ml/lít nước).
Ngâm hạt đã được xử lý sơ bộ trong dung dịch khoảng 4–6 giờ.
Vớt ra, rửa sạch, rồi đem ủ như bình thường.
Lưu ý: Chỉ áp dụng với giống cây trồng có giá trị cao, cần kiểm soát liều lượng cẩn thận.
Xử lý bằng dung dịch sinh học hoặc thảo dược
Giải pháp thân thiện với môi trường, an toàn cho người trồng rau sạch tại nhà. Giúp diệt nấm, vi khuẩn và kích thích mầm tốt.
Một số nguyên liệu phổ biến
Nước vôi trong loãng: diệt nấm, giảm thối hạt.
Nước tỏi, gừng, sả ngâm: sát khuẩn tự nhiên.
Dung dịch EM, nano bạc, Trichoderma sinh học: xử lý hạt giống chuyên sâu.
Cách sử dụng: Ngâm hạt trong dung dịch khoảng 30 phút – 1 giờ, sau đó đem đi ủ hoặc gieo.
Chà xát hoặc làm xước vỏ hạt với hạt cứng
Khi nào cần áp dụng: Một số loại hạt có vỏ dày như cây ăn quả, hạt giống hoa,... khó nảy mầm nếu không có tác động cơ học hỗ trợ.
Cách làm: Dùng giấy nhám, dao nhỏ hoặc mài nhẹ lớp vỏ ngoài. Không được làm thủng lớp bên trong của hạt.
Tác dụng: Giúp nước thấm vào nhanh hơn, đẩy nhanh quá trình nảy mầm.
Câu hỏi thường gặp khi gieo hạt giống
1. Có cần xử lý tất cả các loại hạt giống không?
Không bắt buộc, nhưng các giống hạt cứng, hạt lâu nảy mầm hoặc trồng vào mùa mưa nên đượcx xử lý trước để đạt hiệu quả cao.
2. Hạt giống ngâm bao lâu là vừa?
Tùy loại: rau ăn lá ngâm 2–3 giờ, hạt lớn như bí, đậu, bầu có thể ngâm 6–8 giờ. Không ngâm quá lâu gây úng, thối hạt.
3. Dùng khăn ướt thường để ủ hạt có được không?
Được, nhưng phải vắt ráo nước. Nên dùng khăn sạch, tránh khăn có mùi chất tẩy hoặc cặn bẩn.
4. Có thể xử lý hạt giống bằng giấm, muối hay không?
Giấm và muối có thể dùng loãng để khử nấm nhẹ, nhưng không phổ biến vì dễ ảnh hưởng đến phôi hạt. Nên ưu tiên dung dịch sinh học an toàn.
Việc xử lý hạt giống đúng cách không chỉ giúp tăng tỷ lệ nảy mầm lên đến 95%, mà còn giúp cây con phát triển đều, khỏe, chống chịu tốt từ giai đoạn đầu. Tùy t[ừng loại hạt và điều kiện canh tác, bà con có thể kết hợp linh hoạt 2–3 phương pháp trên để đạt hiệu quả cao nhất. Hạt giống tốt là chưa đủ, xử lý đúng mới là chìa khóa để gieo lên vụ mùa thành công!.
Xem thêm:
Toàn tập về hạt giống rau sạch: Từ chọn giống đến kỹ thuật gieo trồng
5 tiêu chí chọn hạt giống chất lượng bạn nên biết
Hạt giống rau sạch là gì? Cách chọn và gieo đúng chuẩn để rau lên đều
Top 5 hạt giống rau sạch dễ trồng tại nhà – thu hoạch chỉ sau 20 ngày