Phân chuồng là nguồn dinh dưỡng quý giá cho cây trồng, nhưng nếu dùng trực tiếp sẽ gây mùi hôi và mang theo nhiều mầm bệnh. Giải pháp hiệu quả chính là ủ phân chuồng với nấm Trichoderma vừa giúp phân hủy nhanh, khử mùi, vừa tạo ra phân hữu cơ sạch, tơi xốp và giàu dinh dưỡng. Trong bài viết này, Nông Nghiệp Shop sẽ chia sẻ cách ủ phân chuồng bằng Trichoderma đơn giản, dễ làm tại nhà, giúp bà con có ngay nguồn phân bón hữu cơ an toàn cho vườn rau và cây ăn trái.
1. Tại sao nên ủ phân chuồng bằng Trichoderma?
Trong nông nghiệp hiện đại, ủ phân chuồng bằng nấm Trichoderma đã trở thành bí quyết giúp bà con vừa tiết kiệm chi phí, vừa tạo ra nguồn phân hữu cơ sạch, giàu dinh dưỡng cho cây trồng. Không chỉ khử mùi hôi, tiêu diệt mầm bệnh, Trichoderma còn biến chất thải chăn nuôi thành “thức ăn” an toàn, lâu bền cho đất.
2. Phân chuồng là gì?
- Nguồn gốc: Được tạo từ chất thải vật nuôi (bò, gà, heo, dê, thỏ…) kết hợp phụ phẩm nông nghiệp (rơm rạ, cỏ khô, trấu…).
- Đặc điểm: Giàu chất hữu cơ, vi lượng, mùn… nhưng nếu chưa qua xử lý sẽ dễ mang mầm bệnh, hại rễ, gây chua đất.
- Tầm quan trọng: Trong canh tác hữu cơ, phân chuồng ủ hoai là nguồn dinh dưỡng bền vững, giúp đất tơi xốp, cây khỏe mạnh.
3. Lợi ích khi ủ phân chuồng với Trichoderma
So với ủ tự nhiên, bổ sung Trichoderma mang lại nhiều lợi thế vượt trội:
Khử mùi, tiêu diệt mầm bệnh: Giảm hẳn vi khuẩn gây hại, nấm bệnh trong phân tươi.
Tăng tốc phân hủy: Chỉ 25–35 ngày là có phân hoai mục, nhanh hơn nhiều so với ủ thường.
Tạo hệ vi sinh có lợi: Giúp đất giàu vi sinh vật hữu ích, rễ cây phát triển mạnh.
Cải tạo đất bạc màu: Trichoderma phân giải chất khó tiêu, trả lại sự màu mỡ cho đất.
Tăng sức đề kháng cho cây: Giúp cây chống chịu sâu bệnh, thời tiết thất thường.
4. Chuẩn bị nguyên liệu và dụng cụ cần thiết
Trước khi ủ, bà con cần sẵn sàng:
Phân chuồng: Bò, heo, gà… đã để khô bớt, không còn quá tươi.
Chế phẩm nấm Trichoderma: Nên chọn loại chất lượng, còn hạn sử dụng.
Mật rỉ đường: Giúp vi sinh vật hoạt động mạnh hơn.
Nước sạch: Tuyệt đối không dùng nước bẩn, nước hóa chất.
Bạt, túi ủ hoặc hố ủ: Giữ nhiệt, tránh thất thoát dinh dưỡng.
Dụng cụ hỗ trợ: Xẻng, cuốc, găng tay cao su.
5. Cách ủ phân chuồng bằng Trichoderma hiệu quả
Bước 1: Pha dung dịch Trichoderma
- Hòa 1kg mật rỉ đường + 1kg Trichoderma vào thùng 200 lít nước sạch.
- Khuấy đều, đậy kín, ủ 24 giờ để kích hoạt nấm.
Bước 2: Tạo đống phân
- Xếp phân chuồng thành đống cao ~1m, rộng 2m.
- Tránh đặt trực tiếp trên nền đất trống để không nhiễm vi sinh vật có hại.
Bước 3: Tưới dung dịch
- Tưới dung dịch đã pha đều lên từng lớp phân.
- Trung bình 20 lít dung dịch cho 2 tấn phân.
Bước 4: Che phủ và giữ ẩm
- Dùng bạt nilon hoặc rơm phủ kín, giữ nhiệt và ẩm.
- Kiểm tra thường xuyên, đảm bảo phân luôn ẩm nhưng không sũng nước.
Bước 5: Đảo trộn và theo dõi
- Ủ 25-35 ngày. Trong quá trình này, bà con nên đảo 2-3 lần để phân hoai đều.
- Nếu quá khô thì bổ sung nước, nếu quá ướt thì trộn thêm rơm khô.
- Đúng chuẩn kỹ thuật thì “chưa đầy tháng, phân đã tơi, mịn, thơm mùi đất mới”.
6. Thành phẩm phân chuồng ủ Trichoderma đạt chuẩn
- Màu sắc: Nâu sẫm đến đen.
- Mùi: Hết hẳn mùi hôi, chỉ còn mùi đất tự nhiên.
- Kết cấu: Mềm, tơi, dễ vụn.
- Vi sinh: Có sợi nấm trắng xanh nhẹ - dấu hiệu Trichoderma hoạt động tốt.
- Dinh dưỡng: Giàu N, P, K, S, mùn hữu cơ, vi sinh có lợi.
7. Lưu ý quan trọng khi ủ phân chuồng với Trichoderma
Dùng đúng liều lượng: trung bình 1kg Trichoderma/1 tấn phân.
Không trộn chung với vôi hoặc thuốc trừ nấm hóa học.
Ủ ở nơi thoáng mát, nền đất nện hoặc xi măng, tránh nắng gắt.
Chỉ bón phân sau khi đã ủ hoai 25-35 ngày, tốt nhất bón trước gieo trồng 7-10 ngày.
Không bón trực tiếp vào rễ cây non để tránh sốc nhiệt.
8. Giải đáp thắc mắc thường gặp khi sử dụng nấm Trichoderma
Tại sao không dùng phân tươi bón trực tiếp?
Vì phân tươi chứa mầm bệnh, dễ gây cháy rễ, làm chua đất.
Ủ phân quá lâu có sao không?
Có, sẽ mất dinh dưỡng, giảm hoạt tính vi sinh.
Giá phân chuồng hiện nay bao nhiêu?
Từ 500 - 1.500 đồng/kg, phân đã ủ Trichoderma thường giá cao hơn vì chất lượng.
Phân ủ Trichoderma dùng cho cây nào?
Phù hợp với rau màu, cây ăn trái, hoa kiểng, cây công nghiệp và lâu năm.
Có cần bón thêm phân hóa học khi đã bón phân ủ?
Có thể bổ sung nhẹ tùy loại cây, nhưng thường phân chuồng hoai đã đủ nền tảng dinh dưỡng.
Ủ phân chuồng với Trichoderma là một bước tiến quan trọng trong nông nghiệp hữu cơ bền vững. Bà con vừa xử lý được chất thải chăn nuôi, vừa tạo ra nguồn phân bón sạch, giàu dưỡng chất, an toàn cho đất và cây trồng.
Thật tuyệt vời, “chỉ với vài bước đơn giản, ta đã biến rác thải thành tài nguyên” vừa tiết kiệm, vừa bảo vệ môi trường, lại giúp mùa màng bội thu.
