Người xưa có câu “đầu xuôi đuôi lọt”, trong nông nghiệp hiện đại, câu này đúng tuyệt đối với giai đoạn chọn và gieo dụng (gieo hạt). Một hạt giống tốt, được chọn đúng, gieo đúng cách sẽ quyết định đến 70% khả năng nảy mầm, sinh trưởng mạnh. Vậy làm sao để chọn và gieo dụng đúng kỹ thuật? Hãy cùng Nông nghiệp shop tìm hiểu từ A–Z qua bài viết dưới đây nhé!
Cách chọn hạt giống chuẩn – bước đầu tiên cực kỳ quan trọng
Chọn giống phù hợp với thời vụ và khí hậu
Miền Bắc: Nên chọn rau vụ đông – xuân như cải, xà lách, súp lơ…
Miền Nam: Ưu tiên rau ăn lá nhanh thu như rau muống, mồng tơi, rau dền…
Miền núi: Ưu tiên các loại chịu lạnh tốt như cải mèo, cải ngọt, củ cải…
Ưu tiên hạt giống F1, có nguồn gốc rõ ràng
Chọn giống F1 hoặc nhập khẩu từ thương hiệu uy tín như Xuân Nông, Rạng Đông, East-West Seed…
Tuyệt đối tránh hạt trôi nổi không nhãn mác, không ngày sản xuất.
Kiểm tra hạn sử dụng và độ đồng đều
Hạt quá hạn, để nơi ẩm mốc sẽ giảm sức nảy mầm.
Hạt nên có kích thước đều, chắc tay, không có mùi lạ.
“Mắt nhìn kỹ hạt – tay gieo mới chắc” – dân trồng lâu năm vẫn luôn ghi nhớ!
Chuẩn bị giá thể và khay gieo đúng chuẩn
Chọn khay hoặc vật dụng gieo hạt phù hợp
Có thể dùng khay nhựa chuyên dụng, khay xốp, vỉ trứng, lon sữa rửa sạch.
Đảm bảo khay có lỗ thoát nước, sạch sẽ, khử khuẩn nếu tái sử dụng.
Giá thể gieo hạt phải sạch, tơi, giữ ẩm tốt
Công thức chuẩn: 70% đất sạch + 30% phân trùn quế/ xơ dừa + ít vôi bột.
Tuyệt đối tránh đất vườn chưa xử lý – dễ chứa nấm hại.
Xử lý giá thể trước khi gieo
Phơi nắng 1 – 2 ngày hoặc hấp cách thủy nếu có điều kiện.
Có thể trộn thêm chế phẩm sinh học Trichoderma phòng nấm.
Xử lý hạt giống trước khi gieo – đừng bỏ qua!
Ngâm và ủ hạt để tăng khả năng nảy mầm
Ngâm nước ấm 2 sôi – 3 lạnh (50°C) trong 2 – 8 giờ tùy loại hạt. Sau đó ủ khăn ẩm từ 12 – 36 giờ đến khi nứt nanh (ra mầm trắng).
Dùng thuốc kích mầm nếu cần thiết
Có thể pha loãng N3M, Atonik, Humic hoặc nano đồng (rất loãng) ngâm nhẹ.
Tuy nhiên không nên lạm dụng, chỉ áp dụng với hạt khó nảy.
Phân loại hạt trước khi gieo
Loại bỏ hạt lép, nổi trên mặt nước sau khi ngâm.
Với hạt rất nhỏ (xà lách, rau má): không cần ngâm, gieo khô trực tiếp.
“Gieo không ngâm, hạt nằm ngủ cả tuần” – ai từng trồng rau xà lách mà gieo khô chắc hiểu rõ cảm giác chờ dài cổ!
Kỹ thuật gieo dụng đúng cách – tỷ lệ nảy mầm đạt 95–99%
Tưới ẩm giá thể trước khi gieo
Dùng bình phun sương tưới đều, không để giá thể quá ướt.
Gieo đúng mật độ và độ sâu
Rau ăn lá: gieo rải đều, phủ đất mỏng 0.3–0.5cm.
Hạt lớn (bầu, bí, mướp…): gieo từng hốc, sâu 1–2cm, mỗi hốc 1–2 hạt. Không nên nén đất chặt sau khi phủ.
Che chắn và giữ ẩm giai đoạn đầu
Dùng vải, bìa carton hoặc lưới đen che 2–3 ngày đầu để hạt nảy mầm.
Giữ ẩm bằng cách phun sương sáng – chiều, tránh để khô hoặc úng.
Chăm sóc cây con sau nảy mầm
Bắt đầu cho cây làm quen ánh sáng
Khi mầm cao 1–2cm, mở dần che, cho cây ra nắng sáng sớm 2–3 tiếng.
Tránh nắng gắt buổi trưa – cây con rất dễ cháy lá.
Tưới nước hợp lý
Duy trì ẩm nhưng không để sũng nước. Nên tưới bằng bình phun sương hoặc tưới nhỏ giọt.
Bón bổ sung phân loãng sau 7–10 ngày
Dùng phân cá, dịch chuối, hoặc NPK 20-20-20 pha loãng 1/5 lần tưới nhẹ quanh gốc. Chỉ bón khi cây đã có 2–3 lá thật.
Những lưu ý và mẹo thực tế khi gieo hạt giống tại nhà
Thời điểm gieo tốt nhất trong ngày
Gieo vào sáng sớm hoặc chiều mát, không gieo giữa trưa nắng gắt.. Mùa mưa nên gieo nơi có mái c he, thoát nước tốt.
Gieo dự phòng để tránh hao hụt
Gieo thêm 10–15% hạt để bù hao hụt do chim, kiến, côn trùng ăn mất.
Với hạt quý, nên gieo trong khay riêng từng ô.
Ghi nhãn từng giống để dễ theo dõi
Ghi ngày gieo và loại giống để tiện chăm sóc và đánh giá thời gian nảy mầm. Trồng cây cũng như nuôi con, phải “bắt đầu từ trứng nước” mới mong lớn khỏe và đơm hoa kết trái – quý bà con đừng chủ quan khâu đầu này nhé!
Câu hỏi thường gặp khi gieo hạt giống
1. Có nên dùng khăn giấy để ủ hạt không?
→ Có. Đây là cách rất tiện để theo dõi quá trình nảy mầm, nhưng cần giữ khăn luôn ẩm.
2. Gieo hạt trong viên nén xơ dừa có tốt không?
→ Rất tốt, tiện lợi, sạch sẽ và giúp cây con dễ trồng sau này. Tuy nhiên chi phí hơi cao.
3. Có cần phun thuốc phòng nấm cho cây con không?
→ Có thể dùng Trichoderma pha loãng để phòng, đặc biệt trong mùa mưa.
4. Hạt không nảy sau 5–7 ngày là do đâu?
→ Do hạt cũ, đất kém thoát nước, nhiệt độ thấp hoặc không ngâm ủ đúng cách.
5. Có thể dùng đất vườn để gieo hạt không?
→ Không khuyến khích nếu đất chưa xử lý. Rất dễ gây thối hạt hoặc nhiễm bệnh cây non.
Chịu khó đầu tư công phu cho khâu chọn giống và gieo dụng, bà con sẽ thấy ngay hiệu quả: cây nảy đều, lớn nhanh, ít sâu bệnh, năng suất vượt trội. Đây là nền móng vững chắc cho cả mùa vụ. Đừng để sự hấp tấp hay chủ quan khiến công chăm sóc sau này trở nên vất vả gấp bội.
Xem thêm:
5 cách xử lý hạt giống giúp tăng tỉ lệ nảy mầm đến 95%
Nơi bán hạt giống chất lượng cao, tỷ lệ nảy mầm tốt
