Mướp hương là loại rau dân dã, thơm ngon, quen thuộc trong mâm cơm Việt. Trái dài, mềm ngọt, thanh mát – ăn rồi là ghiền! Nhưng để mướp ra trái đều, ít sâu bệnh, thì kỹ thuật gieo hạt đúng chuẩn là yếu tố sống còn. Gieo ẩu, làm đại – coi chừng cây lên yếu, trái méo mó, vụ mùa mất toi luôn bà con ơi!
Trong bài viết này, Nông nghiệp shop sẽ chia sẻ toàn bộ kỹ thuật gieo hạt giống mướp hương từ A đến Z, đảm bảo trồng đâu thắng đó, trái dài mướt, hái mỏi tay luôn nhé!
1. Đặc điểm và tiềm năng trồng mướp hương
Mướp hương – giống rau dân dã, dễ tiêu thụ
Mướp hương không chỉ là món ăn truyền thống mà còn là mặt hàng dễ bán tại chợ, siêu thị và cửa hàng thực phẩm sạch. Thị trường tiêu thụ quanh năm, đầu ra khá ổn định.
Khả năng thích nghi cao, dễ trồng ở Việt Nam
Giống mướp hương sinh trưởng tốt ở vùng nhiệt đới, phù hợp cả miền Bắc, Trung, Nam. Cây chịu hạn khá, ít sâu bệnh nếu được trồng đúng kỹ thuật, đặc biệt phù hợp mô hình vườn - nhà lưới.
Giá trị dinh dưỡng và công dụng
Mướp hương giàu vitamin A, B, C và khoáng chất. Ngoài là thực phẩm, còn có tác dụng thanh nhiệt, hỗ trợ tiêuc hóa và làm đẹp da. Một loại cây mà “trồng một hưởng ba” – quả là đáng để thử!
2. Chọn giống mướp hương chất lượng cao
Ưu tiên giống F1 – năng suất và kháng bệnh tốt
- Nên chọn hạt giống mướp hương F1, có khả năng kháng bệnh sương mai, thối trái, chịu nắng nóng tốt.
- Một số giống phổ biến: mướp hương Thái F1, mướp hương Đài Loan, mướp hương Việt F1 – trái dài, thơm, ít bị cong.
Kiểm tra độ nảy mầm và hạn sử dụng
- Mua hạt giống mướp hương từ thương hiệu uy tín, có bao bì rõ ràng.
- Hạt tốt là hạt chắc, bóng, không mốc, không lép.
Đừng tiếc vài ngàn mà mua hạt trôi nổi – gieo lên không nổi thì công cốc cả vụ.
Mua đúng số lượng phù hợp với diện tích
- 1 gram hạt giống thường có khoảng 8–12 hạt, tùy giống.
- Nếu trồng gia đình thì 5–10 gram là đủ, còn trồng quy mô nên tính toán theo diện tích (mỗi gốc cần cách nhau 50–60cm).
3. Xử lý hạt giống và chuẩn bị trước khi gieo
Ngâm ủ hạt giúp nảy mầm nhanh, đều
- Ngâm hạt trong nước ấm (2 sôi – 3 lạnh, khoảng 50°C) trong 4–6 tiếng.
- Sau đó ủ bằng khăn ẩm hoặc cvải bố trong 24–36 tiếng đến khi hạt nứt nanh (rụng vỏ cứng) là có thể gieo.
Cách này giúp hạt nảy đều, rút ngắn thời gian mọc mầm.
Chuẩn bị đất gieo và khay ươm (nếu cần)
Nếu gieo vào bầu ươm, nên dùng đất tơi xốp, trộn sẵn phân hữu cơ hoai mục, tro trấu, xơ dừa. Độ pH đất lý tưởng từ 6.0 – 6.8. Với gieo trực tiếp ra ruộng, cần làm sạch cỏ, lên luống cao 20–25cm để tránh úng.
Vị trí gieo cần đủ nắng, thoáng, tránh gió lớn
Cây mướp cần nhiều ánh sáng để sinh trưởng. Gieo nơi có nắng ít nhất 5–6 giờ/ngày, tránh khu vực trũng thấp hay gần nguồn nước thải. Nếu gieo trong nhà lưới thì càng lý tưởng, giảm nguy cơ sâu bệnh đầu vụ.
4. Kỹ thuật gieo hạt giống mướp hương đúng cách
Gieo hạt vào hốc sâu từ 2–3cm
Dùng tay hoặc que tạo hốc sâu 2–3cm, mỗi hốc gieo 1–2 hạt, phủ lớp đất mỏng lên và ấn nhẹ. Không nên gieo quá nông vì dễ trồi hạt, cũng đừng sâu quá kẻo khó nảy mầm.
Giữ ẩm đều, tránh tưới xối mạnh
Sau khi gieo, tưới phun sương nhẹ mỗi ngày 1–2 lần để duy trì độ ẩm. Không tưới quá nhiều làm hạt úng hoặc mục. Nếu có mưa, che phủ nilon mỏng hoặc mái lưới là tốt nhất.
Sau nảy mầm, tỉa chọn cây khỏe
Khoảng 5–7 ngày sau gieo, hạt nảy mầm và ra lá mầm. Khi cây cao 10–15cm, tỉa bỏ cây yếu, giữ lại mỗi hốc 1 cây khỏe nhất. Việc này giúp cây mướp phát triển đồng đều, không bị cạnh tranh dinh dưỡng.
Chăm sóc cây non sau khi gieo
Che nắng nhẹ 3–5 ngày đầu nếu trời nắng gắt: Cây non rất dễ sốc nắng, héo rũ nếu ánh nắng quá gắt. Có thể che bằng lưới lan 50% hoặc rơm rạ. Sau đó tăng cường ánh sáng để cây cứng cáp, chống đổ ngã.
Tưới nước hợp lý, không để đất khô trắng
Luôn giữ độ ẩm đất ổn định, nhưng không để úng. Giai đoạn cây con, tưới 1 lần/ngày vào sáng sớm là đủ. Mẹo: đặt tay xuống đất thấy mát, không khô là ổn.
Bón thúc bằng phân hữu cơ loãng hoặc dịch chuối
Khi cây có 2–3 lá thật, chị có thể tưới thêm dịch chuối hoặc phân trùn quế pha loãng để cây mướp cứng cáp, ra tua leo sớm. Nhớ pha loãng 1:20 để không gây xót rễ.
5. Những yếu tố giúp mướp ra trái đều, trái dài đẹp
Làm giàn chắc chắn ngay từ sớm
Mướp là cây leo khỏe, cần giàn vững vàng. Làm giàn chữ A, chữ T hoặc giàn mắt cáo, cao khoảng 1.8–2m. Làm sớm giúp cây leo đúng hướng, tránh đè trái dưới đất gây thối.
Cắt tỉa dây nhánh, chồi nách hợp lý
Khi cây phát triển mạnh, nên cắt bỏ nhánh phụ quá rậm để cây tập trung nuôi quả. Giữ lại 2–3 nháxnh chính, để trái không bị chèn ép, méo mó. Chị nên tỉa vào buổi sáng nắng nhẹ, tránh để vết cắt bị nhiễm bệnh.
Thụ phấn thủ công để đậu trái đều
Nếu trồng diện tích nhỏ hoặc ít ong bướm, nên dùng tay hỗ trợ thụ phấn. Lấy nhị hoa đực chấm nhẹ vào nhụy hoa cái vào buổi sáng. Mẹo này giúp trái đậu đều, tránh rụng hoa, rất hiệu quả với trồng mướp ở ban công hoặc nhà lưới.
Phòng bệnh và chăm sóc ra hoa – kết trái
Phòng sớm bệnh héo rũ, thối trái, bọ trĩ: Sử dụng Trichoderma để xử lý đất, kết hợp phun định kỳ nước tỏi – gừng – ớt để phòng sâu bệnh tự nhiên. Nếu thấy lá vàng nhanh, nên kiểm tra gốc để phát hiện sớm bệnh héo vi khuẩn.
Bón phân ra hoa bằng hữu cơ + kali: Khi cây bắt đầu ra nụ, nên bón thúc phân hữu cơ hoai + phân kali (hoặc dịch chuối) để trái phát triển dài, ngọt, ít sơ. Không nên dùng phân đạm giai đoạn này vì sẽ làm cây ra lá nhiều, ít trái.
Chăm sóc đúng giai đoạn để trái đều, không bị sượng: Tưới đủ nước trong giai đoạn nuôi trái, đặc biệt khi trời nắng nóng. Thiếu nước sẽ khiến trái mướp bị đắng, ngắn, sượng ruột. Mỗi ngày tưới 2 lần sáng chiều nếu trời nắng gắt.
6. Câu hỏi thường gặp khi trồng hạt giống mướp hương
1. Bao lâu sau gieo thì mướp cho trái?
→ Khoảng 40–50 ngày là có thể thu lứa trái đầu tiên.
2. Mỗi cây mướp cho bao nhiêu trái?
→ Trung bình 15–20 trái/cây, nếu chăm tốt có thể lên đến 25–30 trái.
3. Mướp bị cong, méo là do đâu?
→ Có thể do thiếu nước, thiếu phân kali, hoặc thụ phấn kém.
4. Gieo mướp vào mùa nào tốt nhất?
→ Vụ chính là xuân hè (tháng 2–5), phụ là thu đông (tháng 8–10). Tuy nhiên, nếu có mái che hoặc nhà lưới thì có thể trồng quanh năm.
5. Làm sao biết hoa mướp cái để thụ phấn?
→ Hoa cái có bầu nhỏ dưới cuống hoa – chính là trái mướp tương lai. Hoa đực thì chỉ có cuống hoa không có bầu.
Việc gieo hạt giống mướp hương tuy đơn giản nhưng lại quyết định rất lớn đến năng suất và chất lượng trái. Chỉ cần bà con thực hiện đúng các bước: chọn giống chuẩn, ngâm ủ đúng, gieo đủ sâu, giữ ẩm hợp lý và chăm sóc cẩn thận, đảm bảo cây mướp sẽ cho trái dài đều, thẳng tắp, thơm phức cả vườn!
