Hành lá là một trong những loại rau gia vị quen thuộc, gần như không thể thiếu trong bữa cơm hằng ngày của người Việt. Với mùi thơm đặc trưng, vị cay dịu nhẹ và vô vàn công dụng tốt cho sức khỏe, hành lá còn giúp món ăn trở nên hấp dẫn, dậy vị hơn. Điều đặc biệt là bà con có thể dễ dàng trồng hành lá tại nhà, từ ban công, sân thượng cho đến thùng xốp nhỏ. Chỉ cần nắm vững cách trồng hành lá từ hạt giống: Mẹo ươm nhanh, không sâu bệnh, sẽ trở nên đơn giản vô cùng.
1. Chọn giống hành lá phù hợp với điều kiện trồng
Giới thiệu các giống hành phổ biến
Hiện nay có khá nhiều giống hành lá được trồng tại Việt Nam, nhưng phổ biến nhất vẫn là các nhóm giống sau:
- Hành lá ta (còn gọi là hành hương): giống truyền thống, thân nhỏ, lá thon dài, có mùi thơm nồng đặc trưng, thích hợp trồng quanh năm và phù hợp với khí hậu nóng ẩm.
- Hành Nhật: giống nhập nội, cây lớn nhanh, lá to và dày, năng suất cao, vị nhẹ, phù hợp trồng trong điều kiện mát mẻ, thoáng đãng.
- Hành tía: phần gốc có màu tím đặc trưng, kháng bệnh tốt, dễ chăm sóc, phát triển mạnh ở vùng đất giàu hữu cơ.
Cách lựa chọn hạt giống chất lượng
Hạt giống hành lá cần được lựa chọn từ các cơ sở sản xuất giống có uy tín, có giấy chứng nhận rõ ràng. Hạt cần đảm bảo độ sạch, không ẩm mốc, không vón cục. Tỉ lệ nảy mầm lý tưởng là từ 80% trở lên. Hạt còn hạn sử dụng và được đóng gói bảo quản đúng cách sẽ cho hiệu quả ươm cao hơn.
Bảo quản hạt giống đúng cách
Hạt giống nên được bảo quản ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh tiếp xúc với ánh nắng trực tiếp hoặc khu vực có độ ẩm cao. Sau khi mở bao bì, cần gói kín miệng túi hoặc chuyển sang hộp kín có nắp đậy để tránh hạt bị hư hỏng do ẩm mốc.
2. Kỹ thuật ươm hạt hành lá nhanh nảy mầm
Ngâm ủ hạt để kích thích nảy mầm
- Trước khi gieo trồng, hạt nên được xử lý bằng cách ngâm nước ấm khoảng 50 độ C trong thời gian từ 4 đến 6 giờ.
- Sau đó vớt ra, bọc vào khăn vải ẩm hoặc khăn giấy sạch đã vắt ráo nước, ủ tiếp trong khoảng 12 đến 24 giờ.
- Trong thời gian ủ, cần đặt khăn trong hộp hoặc túi kín, để nơi ấm áp, tránh gió lùa và ánh nắng trực tiếp.
- Khi thấy hạt bắt đầu nứt nanh thì có thể đem đi gieo trồng.
Chuẩn bị giá thể và khay ươm
- Giá thể ươm có thể trộn từ đất phù sa tơi xốp, phân trùn quế và xơ dừa theo tỉ lệ 5 phần đất, 3 phần phân, 2 phần xơ dừa.
- Hỗn hợp này cần được trộn đều, sau đó đem phơi nắng hoặc xử lý bằng chế phẩm Trichoderma để diệt mầm bệnh.
- Dụng cụ ươm có thể là khay ươm chuyên dụng, khay xốp cắt nhỏ hoặc chậu nhựa có lỗ thoát nước.
Gieo hạt và chăm sóc giai đoạn đầu
- Hạt sau khi ủ sẽ được gieo cách mặt đất khoảng 0,5 đến 1 cm.
- Cần rải hạt đều tay, không nên gieo quá dày.
- Sau khi gieo, phủ lên một lớp đất mỏng hoặc lớp tro trấu mịn để giữ ẩm.
- Tưới nhẹ bằng bình phun sương ngày hai lần để giữ độ ẩm cho hạt.
- Sau khoảng 5 đến 7 ngày, hạt sẽ bắt đầu nảy mầm đồng loạt.
3. Kỹ thuật trồng hành lá từ cây con
Thời vụ trồng lý tưởng
Hành lá có thể trồng được quanh năm, tuy nhiên vụ trồng đạt năng suất cao nhất là vào mùa khô mát, khoảng từ tháng 9 đến tháng 2 năm sau. Tránh gieo trồng trong mùa mưa kéo dài vì đất dễ ẩm ướt và phát sinh bệnh thối gốc.
Chuẩn bị đất trồng
Đất trồng hành lá cần được làm kỹ, tơi xốp, có khả năng thoát nước tốt. Độ pH phù hợp là từ 6.0 đến 7.0. Trước khi trồng khoảng 7 ngày, nên rắc vôi bột để khử trùng và cải tạo đất. Trộn thêm phân hữu cơ hoai mục vào đất để tăng độ màu mỡ.
Cách trồng cây con
Sau 10 đến 14 ngày gieo ươm, cây con cao từ 7 đến 10 cm, khỏe mạnh thì có thể đem trồng. Trồng cây với khoảng cách 10 cm x 10 cm, mỗi hốc có thể trồng 2 đến 3 cây. Dùng tay nén nhẹ đất quanh gốc để cây đứng vững. Sau khi trồng, tưới nước ngay để cây hồi sức.
Tưới nước và chăm sóc
Tưới nước đều đặn vào sáng sớm và chiều mát, đặc biệt trong những ngày nắng nóng hoặc khô hanh. Tránh tưới mạnh làm dập cây, nên dùng bình tưới vòi sen hoặc phun sương. Luôn giữ ẩm đất nhưng không để úng.
4. Bón phân hợp lý theo từng giai đoạn
Giai đoạn cây non sau khi trồng
Sau 5 đến 7 ngày trồng, bắt đầu bón thúc bằng phân hữu cơ pha loãng như phân cá, dịch chuối, hoặc nước vo gạo ủ. Bón phân vào buổi chiều mát để cây hấp thu tốt, không bón lúc trời nắng gắt.
Giai đoạn phát triển thân lá
Bón thúc lần hai sau 10 đến 12 ngày bằng phân trùn quế, phân gà hoai mục hoặc NPK dạng loãng. Có thể trộn phân với nước và tưới cách gốc 5 cm, tránh để phân dính lên thân lá.
Không nên lạm dụng phân hóa học
Sử dụng nhiều phân hóa học dễ làm cây phát triển không bền vững, dễ đổ ngã, giảm mùi thơm tự nhiên của hành lá. Ưu tiên phân hữu cơ sinh học để đảm bảo rau sạch, an toàn.
5. Phòng trừ sâu bệnh hiệu quả
Một số bệnh phổ biến trên hành lá
Hành lá dễ bị bệnh thối gốc, đốm lá, héo rũ do nấm và vi khuẩn phát sinh trong điều kiện đất ẩm ướt. Ngoài ra, sâu xanh, rệp sáp và bọ trĩ cũng là các loại côn trùng thường xuyên gây hại, đặc biệt trong giai đoạn cây con.
Phòng bệnh bằng biện pháp sinh học
Có thể dùng chế phẩm nấm Trichoderma để xử lý đất trước khi trồng. Định kỳ phun phòng bằng dung dịch tự chế từ tỏi, ớt, gừng ngâm rượu pha loãng. Luân canh cây trồng và đảm bảo thông thoáng là điều kiện quan trọng để hạn chế sâu bệnh.
Ưu tiên sử dụng chế phẩm sinh học
Nếu phải sử dụng thuốc, nên chọn thuốc sinh học có nguồn gốc hữu cơ, an toàn cho người sử dụng và có thời gian cách ly ngắn. Tuyệt đối không phun thuốc sát ngày thu hoạch.
6. Thu hoạch và bảo quản hành lá đúng cách
Thời gian thu hoạch
Hành lá có thể thu hoạch sau 30 đến 40 ngày kể từ khi gieo. Thời gian thu hoạch có thể sớm hơn hoặc muộn hơn tùy vào điều kiện chăm sóc và thời tiết.
Cách thu hoạch
Có thể nhổ cả cây hoặc cắt phần thân cách gốc khoảng 3 đến 4 cm để hành tiếp tục mọc lại. Sau mỗi lần thu, cần bổ sung phân nhẹ và tưới nước đều để cây phục hồi nhanh.
Bảo quản sau khi thu hoạch
Hành sau khi nhổ, rửa sạch, để ráo nước, có thể quấn vào khăn giấy và bỏ vào túi kín rồi cho vào ngăn mát tủ lạnh.
Bảo quản như vậy có thể giữ tươi từ 4 đến 5 ngày. Ngoài ra, cũng có thể cắt nhỏ hành và cấp đông để dùng dần.
7. Những câu hỏi thường gặp khi trồng hành lá bằng hạt giống
Hành lá có cần nhiều ánh nắng không?
Có, hành lá là cây ưa sáng. Cần ít nhất 4 đến 6 giờ ánh nắng mỗi ngày.
Có cần ủ hạt hành lá không, hay gieo trực tiếp được?
Việc ủ hạt giúp hạt nảy mầm nhanh hơn, đồng đều và chống thối.
Có thể trồng hành lá thủy canh được không?
Có thể, hành lá có thể trồng thủy canh hoặc bán thủy canh.
Bao lâu sau khi trồng thì có thể thu hoạch hành lá?
Thông thường từ 30 đến 40 ngày sau khi gieo, cây hành lá sẽ đạt chiều cao và độ cứng cáp phù hợp để thu hoạch.
Trồng hành lá trong chậu có hiệu quả không?
Hoàn toàn có thể trồng hành lá trong chậu hoặc thùng xốp.
Trồng hành lá từ hạt là một lựa chọn tuyệt vời cho những ai yêu thích rau sạch, muốn tận dụng không gian nhỏ tại nhà để tự tay chăm sóc thực phẩm cho gia đình. Chỉ cần vài bước đơn giản, kết hợp với mẹo ươm đúng kỹ thuật và chăm sóc hợp lý như Nông nghiệp shop vừa chia sẻ, hành lá sẽ phát triển xanh tốt, năng suất cao mà lại không lo sâu bệnh. Thật là tiện lợi quá đúng không bà con? Bắt tay vào trồng ngay hôm nay, đảm bảo là không phí công chút nào!
